"Ngày đen tối" 18/09 : Thêm một lời cảnh báo cho tân thủ tướng Pháp và chính phủ tương lai. Phong trào đấu tranh xã hội tại Pháp và cái nhìn ngưỡng mộ từ Ý. Giới chủ Israel và nỗi lo về nguy cơ bị cô lập kinh tế. Vụ ám sát mang tính chính trị Charlie Kirk và nỗi sợ hãi trong giới chính khách Mỹ. Cuba : 60.000 « nô lệ thời hiện đại » đằng sau những mác hàng xuất khẩu nổi tiếng. Đây là các chủ đề tạp chí Thế Giới Đó Đây tuần này.

« Ngày đen tối » 18/09 : Thêm một lời cảnh báo cho tân thủ tướng Pháp Lecornu và chính phủ tương lai

Một tuần sau khi chính thức nhậm chức, tân thủ tướng Pháp Sébastien Lecornu vẫn chưa thành lập được nội các, cương lĩnh hành động dĩ nhiên cũng chưa có, thế nhưng phong trào đình công, biểu tình do các nghiệp đoàn phát động đã kịp gửi đi một thông điệp gây áp lực cho « chính phủ tương lai » bất kể thành phần. Và dĩ nhiên, đối tượng bị nhắm tới đầu tiên vẫn không ai khác ngoài tổng thống Macron.

Theo số liệu của bộ Nội Vụ, có hơn 500.000 người biểu tình (theo số liệu của nghiệp đoàn CGT thì số này lên tới hơn 1 triệu người) với nhiều yêu sách, chống các biện pháp thắt lưng buộc bụng của chính phủ để giảm nợ công, chống cải tổ chế độ hưu bổng, đòi công bằng xã hội và thuế khóa … Các nghiệp đoàn hôm thứ Sáu 19/09 ra « tối hậu thư » là đến ngày 24/09 thủ tướng Lecornu phải hồi đáp các đòi hỏi của họ, nếu không phong trào biểu tình, bãi công sẽ tiếp tục.

Phong trào đấu tranh, phản kháng xã hội tại Pháp và cái nhìn ngưỡng mộ của nhiều người dân Ý

Phong trào phản kháng xã hội 10/09 « Bloquons tout » - Phong tỏa tất cả - và « Ngày đen tối » 18/09 là dịp để nhiều người Ý bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với điều họ xem là sự can đảm, lòng quyết tâm chống bất công của các láng giềng Pháp trong công cuộc huy động lực lượng buộc chính phủ phải lắng nghe tiếng nói của người dân trong nước.

Từ Roma, thông tín viên Anne Le Nir ngày 18/09 cho biết thêm :

« Việc buộc chính phủ phải lắng nghe sự phẫn nộ của các công dân nhằm chống lại những bất công về xã hội và kinh tế cũng là một giấc mơ mà người dân Ý ấp ủ.

Nhưng theo Lucia Nochia, làm nghề trông coi các tòa nhà, người dân Pháp hiện nay can đảm hơn nhiều so với các láng giềng Ý. Bà nói : "Họ rất biết cách tự bảo vệ mình, dù là về giáo dục, y tế hay hưu bổng. Trong khi ở đây, khi có biểu tình, họ hát "Bella Ciao", tấn công cảnh sát, nhưng chẳng đạt được gì cả".

Đối với bà Marina Pallottini, một giáo viên đã nghỉ hưu, hiện đang sống cùng chồng, lúc thì tại Roma, khi thì ở Paris, thì khả năng huy động lực lượng ở Pháp bắt nguồn từ Cách mạng Pháp năm 1789. Bà nói : "Cũng như những người bạn Ý của chúng tôi, chúng tôi luôn lấy làm tiếc vì đất nước chúng tôi chưa nhận thức đầy đủ về sự suy tàn của tầng lớp trung lưu. Điểm tham chiếu của chúng tôi là Cách mạng Pháp. Lịch sử của Ý rất khác bởi vì sự thống nhất đất nước chỉ bắt đầu từ cuối thế kỷ 19. Vậy nên xã hội rời rạc hơn so với tại Pháp".

Nhưng báo chí bảo thủ lại vui mừng trước sự hỗn loạn ở Pháp, cho rằng nước Ý càng tỏa sáng hơn nhờ sự ổn định của chính phủ ».

Chiến tranh Gaza : Giới doanh nghiệp Israel và nỗi lo về nguy cơ bị cô lập kinh tế

Nhìn sang khu vực Trung Đông, sau khi oanh tạc thủ đô Quatar nhằm tiêu diệt các lãnh đạo chính trị của tổ chức Palestine Hamas, vấp phải làn sóng lên án mạnh mẽ từ Vùng Vịnh nói riêng và cộng đồng quốc tế nói chung, Israel hôm 16/09 lại tiến hành chiến dịch tấn công trên bộ quy mô lớn nhắm vào thành phố Gaza, thuộc dải Gaza, với mục tiêu tuyên bố là đánh bại hoàn toàn Hamas.

« Thảm sát », « diệt chủng » tại Gaza là những gì Tel Aviv bị Liên Hiệp Quốc lên án. Về phía châu Âu, trước vòng xoáy bạo lực không có dấu hiệu lắng xuống tại Gaza, hôm 17/09/2025, Ủy Ban Châu Âu đề nghị các nước thành viên xem xét việc hủy bỏ hoặc giảm ưu đãi thuế với hàng hóa Israel xuất khẩu sang Liên Âu, chỉ vài ngày sau khi 80 tổ chức phi chính phủ kêu gọi các nước và doanh nghiệp chấm dứt « làm ăn với các khu định cư bất hợp pháp » của Israel tại các vùng lãnh thổ của người Palestine.

Mặc dù chưa chắc đề xuất của Bruxelles được thông qua, vì rất khó có được sự đồng thuận của ít nhất 15 quốc gia thành viên đại diện cho 55% dân số trong khối, nhưng thông báo của Ủy Ban Châu Âu đã bị giới chủ doanh nghiệp Israel xem là « áp lực chính trị trá hình ».

Từ Jerusalem, thông tín viên Michel Paul ngày 18/09 cho biết thêm về phản ứng của Israel :

« Israel có nguy cơ buộc phải triển khai một nền kinh tế biệt lập, thủ tướng Benjamin Netanyahu tuyên bố như vậy hôm thứ Hai vừa qua. Thủ tướng Israel đang vấp phải thực tế đó do có thể bị châu Âu ra lệnh trừng phạt. Xuất khẩu của Israel sang Liên Hiệp Châu Âu, đối tác thương mại lớn nhất của Israel, năm ngoái đã lên đến gần 16 tỷ euro. 37% số này có thể chịu tác động từ các lệnh trừng phạt.

Đối với Ron Tomer, người đứng đầu cộng đồng giới chủ doanh nghiệp Israel, thì đây là một thảm họa thực sự. Ông nói : « Một quyết định mạo hiểm và gây hậu quả nghiêm trọng đã được đưa ra. Tôi kêu gọi chính phủ phải có những nỗ lực ngoại giao rất lớn với châu Âu để cố gắng đảo ngược những quyết định này và tìm cách củng cố sức mạnh cho các nhà xuất khẩu Israel bằng cách tìm ra các thị trường thay thế để mở rộng thị trường đầu ra của chúng tôi ».

Các biện pháp trừng phạt về thương mại có thể ​​sẽ làm tăng chi phí một số mặt hàng nhập khẩu từ Israel thêm 227 triệu euro. Nhưng đối với Dan Catarivas, chủ tịch Liên đoàn các Phòng thương mại song phương tại Israel, thì các lệnh trừng phạt có thể gây hiệu ứng dây chuyền. Ông giải thích : « Điều này chắc chắn sẽ gây ra nhiều vấn đề về cạnh tranh cho các mặt hàng của Israel, nhưng trên hết đây cũng là một dấu hiệu rất xấu, bởi vì các đối tác kinh tế châu Âu cũng có thể sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng về việc có nên tiếp tục giao dịch với Israel hay không ».

Đối với các nhà sản xuất Israel, những thiệt hại này không chỉ ảnh hưởng đến Israel mà còn tác động đến cả các đối tác châu Âu của Israel ».

Vụ ám sát Charlie Kirk : Nhà Trắng yêu cầu Quốc Hội giải tỏa 50 triệu đô la để tăng cường bảo đảm an ninh cho các chính trị gia

Nhìn sang Mỹ, bên cạnh quyết định của Cục Dự trữ Liên bang FED, tức Ngân Hàng Trung Ương, hạ lãi suất chỉ đạo, chuyến công du cấp Nhà nước lần thứ hai của tổng thống Donald Trump sang Anh, vụ ám sát mang tính chính trị nhà hoạt động bảo thủ Charlie Kirk làm dấy lên nỗi sợ hãi trong giới chính khách Mỹ là đề tài được báo chí quan tâm.

Do sát hại nhà hoạt động Charlie Kirk, thân cận với tổng thống Mỹ Donald Trump, hôm 10/09/2025 khi nhân vật bảo thủ nổi tiếng này đang có buổi thuyết trình tại một trường đại học ở Utah, Tyler Robinson đã bị đề nghị án tử hình vì tội danh giết người. Vụ ám sát mang tính chính trị gây rúng động công luận trong và ngoài nước Mỹ. Vụ việc cũng làm dấy lên nỗi lo sợ của các nghị sĩ Mỹ. Nhà Trắng đã phải yêu cầu Quốc Hội giải tỏa 50 triệu đô la để tăng cường bảo đảm an ninh cho các nhà chính trị và thẩm phán.

Từ Washington, thông tín viên Vincent Souriau ngày 16/09 cho biết thêm tình hình :

« Nỗi sợ hãi hiển hiện rõ ràng, ngay cả các dân biểu vốn đã quen bị đe dọa cũng vậy. Ví dụ dân biểu đảng Dân Chủ Alexandria Ocasio-Cortez : sau cái chết của Charlie Kirk, bà đã quyết định hủy bỏ một số chuyến đi. Nhiều dân biểu khác sẽ không có bài phát biểu ngoài trời nữa. Cũng không còn các hoạt động với đông người tụ tập. Các cuộc họp công khai thì vẫn có, nhưng cũng chỉ là các cuộc họp ở các địa điểm riêng, không phải nơi công cộng, và theo từng nhóm nhỏ. Một nữ dân biểu của đảng Cộng Hòa tại bang Bắc Carolina thậm chí còn tuyên bố rằng từ giờ trở đi, bà sẽ luôn mang theo súng bên người, ngoài súng của các vệ sĩ.

Lãnh đạo đảng Cộng Hòa tại Hạ viện, Mike Johnson, phát biểu : « Tôi đã nói chuyện với nhiều người trong số họ trong những ngày gần đây. Tôi đã cố gắng trấn an họ, nói với họ rằng chúng tôi sẽ triển khai tất cả các biện pháp cần thiết, rằng các nguồn lực cũng sẵn có để bảo đảm sự an toàn cho cả nơi ở của họ cũng như an toàn của cá nhân họ. Chúng tôi đang nghiên cứu mọi khả năng. Nhưng tôi cũng phải nhắc nhở họ rằng cần phải có một lòng can đảm nhất định để tiến lên phía trước và lãnh đạo đất nước ».

Một trong số các biện pháp là Quốc Hội Mỹ phải triển hạn việc cấp các khoản tiền hỗ trợ đặc biệt, vốn dĩ có hiệu lực kể từ tháng 7 vừa qua. Đó là khoản tiền hỗ trợ 20.000 đô la cho mỗi dân biểu để bảo đảm an toàn cho nhà riêng của họ ».

Cuba : 60.000 « nô lệ thời hiện đại » đằng sau những mặt hàng xuất khẩu nổi tiếng thế giới

Vẫn về châu Mỹ, trong một báo cáo được công bố hôm 15/09, tổ chức phi chính phủ Prisoners Defenders tố cáo nạn lao động cưỡng bức tại các nhà tù ở Cuba. Theo các tác giả, gần 60.000 tù nhân Cuba bị buộc phải làm việc trong các điều kiện tệ hại không khác gì nô lệ và việc bóc lột này mang tính hệ thống, thậm chí cướp đi mạng sống của nhiều người, theo ông Javier Larrondo, chủ tịch tổ chức Prisoners Defenders.

Trên đài RFI ngày 15/09, ông Larrondo cho biết điều gây ngạc nhiên là nạn bóc lột lao động lại liên quan đến những ngành sản xuất than hay loại xì-gà nổi tiếng Habanos để xuất khẩu ra toàn thế giới, và được gắn mác hàng « sinh thái » hay « hàng thủ công ». Một số xưởng cuốn xì-gà Habanos được đặt ngay trong nhà tù. Chủ tịch tổ chức bảo vệ nhân quyền Prisoners Defenders tố cáo là đằng sau những điếu xì-gà biểu tượng của văn hóa Cuba là nỗi đau khổ, sự nhục nhã của các nô lệ thời hiện đại.

Để hiểu về cách hợp pháp hóa việc cưỡng bức lao động của chính quyền Cuba, Prisoners Defenders đã tiến hành điều tra nhiều năm, thu thập lời chứng của hàng ngàn gia đình tù nhân. Các nạn nhân cho biết họ phải làm việc